Zgodnie z podstawową regulacją prawa spadkowego prawa i obowiązki zmarłego przechodzą na spadkobierców z chwilą jego śmierci. Jaki zatem cel ma i czemu służy postępowanie stwierdzenia nabycia spadku? W świetle prawa spadkowego wprawdzie ogół uprawnień i zobowiązań spadkodawcy przechodzi na spadkobierców z chwilą jego śmierci, ale dopiero postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku stanowi dokument określający krąg podmiotów uprawnionych do dziedziczenia po zmarłym w drodze spadku i legitymuje spadkobierców do władania spadkiem wobec osób trzecich.
Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku odbywa się na wniosek, w związku z czym sąd nie wszczyna takiego postępowania z urzędu, a dopiero na skutek skierowania sprawy do sądu przez zainteresowanego. Postępowanie w tym zakresie ma charakter nieprocesowy. Występując do sądu z wnioskiem należy wskazać uczestników postępowania, tj. wszystkich potencjalnych spadkobierców, przywołać okoliczności sprawy, przede wszystkim śmierć spadkodawcy, znane składniki spadku, a także określić czy spadkodawca pozostawił testament czy dziedziczenie następuje w drodze ustawowej.
Kolejnym aspektem jest właściwość sądu, do którego należy udać się celem zainicjowania postępowania. Ustawodawca określa, iż sądem właściwym do stwierdzania nabycia spadku jest sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. W sytuacji, kiedy nie można się ustalić ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy wówczas wyłącznie właściwym staje się sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy.
Zgodnie z kodeksem cywilnym stwierdzenie nabycia spadku nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od daty śmierci spadkodawcy, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku.
Ustawodawca określa dość szeroko krąg osób, które mogą wystąpić o sądowe stwierdzenie nabycia spadku, jako „każdego, kto ma w tym interes”. Najczęściej podmiotem tym są spadkobiercy zmarłego, ale nie rzadko również zapisobiercy, uprawnieni do zachowku, a także wierzyciele zarówno spadkobiercy jak i spadkodawcy.
Podsumowując ustawodawca regulując sądowe stwierdzenie nabycia spadku nie czyni go jedyną drogą potwierdzenia uprawnień po zmarłym. Alternatywnym sposobem pozostaje poświadczenie dziedziczenia przed notariuszem. Akt poświadczenia dziedziczenia sporządzany jest przez notariusza i w przeciwieństwie do drogi sądowej nie jest obwarowany właściwością, może być dokonany przez dowolnie obranego notariusza na terenie całego kraju.
Wróć do artykułów
